Ναύπακτος: "Φωτιά" στο λιμάνι

Η ιστορική πόλη της Ναυπάκτου ή Lepanto χαρακτηρίζεται από το κάστρο της, η ιστορία του οποίου χάνεται στους αρχαίους χρόνους, χωρίς να είναι γνωστό πότε πρωτοχτίστηκε και ποια ήταν η μορφή του. Το κάστρο όπως το ξέρουμε σήμερα επισκευάστηκε και ολοκληρώθηκε τα χρόνια της πρώτης Βενετοκρατίας (1407-1499). Στην κορυφή του λόφου (200 μ. υψόμετρο), ένα τείχος διαμέτρου 100 μ. περικλείει το υψηλότερο και τελευταίο αμυντικό τμήμα του, στη θέση της αρχαίας ακρόπολης, στο οποίο σήμερα βρίσκεται και το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, εκεί που επί Τουρκοκρατίας ήταν το τζαμί του Μπαμπά Τσαούς. Από εδώ ξεκινούν δύο σειρές τειχών (ανατολικό και δυτικό τείχος) που φθάνουν μέχρι το ενετικό λιμάνι της πόλης και καταλήγουν σε δύο πύργους-προμαχώνες που κλείνουν την είσοδο του λιμανιού. Αυτά τα δύο τείχη ενώνονται με τέσσερα εγκάρσια τείχη σχηματίζοντας έτσι πέντε αμυντικές ζώνες από το λιμάνι μέχρι την κορυφή του πευκόφυτου λόφου. Μέσα κι ανάμεσα σ’ αυτά τα τείχη από την κορυφή του λόφου μέχρι το λιμάνι αναπτύχθηκε η παλιά πόλη της Ναυπάκτου χωρισμένη σε δύο συνοικίες που επικοινωνούν μεταξύ τους από τη μοναδική πύλη, τη «Σιδερόπορτα». Τη συνοικία του Τζαμιού και τη συνοικία του Λιμανιού.

Μια όμορφη και εύκολη βόλτα ξεκινάει από την κορυφή του κάστρου μέχρι την είσοδό του. Λίγες στροφές πιο κάτω, μέσα από έναν δρόμο που πλαισιώνεται από πεύκα, κολλημένο στα πρώτα εγκάρσια τείχη, ένα πανέμορφο caf?-bar ιδανικό για να απολαύσει κανείς το ηλιοβασίλεμα με την πανοραμική θέα της πόλης στα πόδια του και του Κορινθιακού κόλπου μέχρι τις κορυφές των βουνών της βόρειας Πελοποννήσου στην απέναντι πλευρά.

Περνώντας την πύλη και την καμάρα που σχηματίζεται στον Πύργο του Μπότσαρη, κατοικία του Σουλιώτη στρατηγού Νότη Μπότσαρη (15ος αιώνας) που σήμερα στεγάζεται μόνιμη έκθεση για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, βγαίνουμε στα Μποτσαρέικα, τη συνοικία πάνω από την πλατεία του λιμανιού.

Στο τέλος της βόλτας καταλήγουμε στην πλατεία πάνω από το ενετικό λιμάνι και στα τραπεζάκια κάτω από τον πελώριο πλάτανο η στάση για καφέ-ουζάκι ή παγωμένη μπίρα είναι must! Το ενετικό λιμάνι με τους προμαχώνες, τα τείχη και τις χαμηλές καμάρες που βγάζουν στη θάλασσα και την παραλία της πόλης είναι πραγματικό στολίδι της πόλης. Τα δύο αγάλματα που το στολίζουν είναι του Γεωργίου Ανεμογιάννη (ψηλά στον προμαχώνα), ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης του ’21, και του Μιχαήλ Θερβάντες (συγγραφέα του ονειροπαρμένου Δον Κιχώτη), ο οποίος στα 23 του χρόνια πήρε μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου κι έχασε το ένα του χέρι (ευτυχώς το αριστερό)!

Στο τέλος του λιμανιού ξεκινάει το Στενοπάζαρο, η παλιά αγορά της πόλης, ενώ η στενή βόλτα ανάμεσα από τα τραπεζάκια δίπλα στο τείχος του πάνω μέρους του λιμανιού μάς οδηγεί στο Φετιχέ Τζαμί. Ολο αυτό το τμήμα του λιμανιού είναι γεμάτο καφετέριες-μπαρ, μεζεδοπωλεία και ταβερνάκια που γεμίζουν κόσμο όλες τις εποχές του χρόνου.
Λίγο πιο πέρα, η παραλία του Γρίποβου με το Κεφαλόβρυσο και τα πανύψηλα πλατάνια δίπλα στην αμμουδιά είναι μια όαση δροσιάς το καλοκαίρι.


Η ιστορική ναυμαχία

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου και η έκβασή της καθόρισε την πορεία του δυτικού πολιτισμού. Αν το αποτέλεσμα ήταν διαφορετικό, αν ο Ιερός Συνασπισμός που είχε δημιουργήσει ύστερα από επίμονες προσπάθειες ο Πάπας Πίος Ε’ με τη Βενετία, τη Ρώμη, την Ισπανία, τη Σαβοΐα, τη Μάλτα και μερικά ακόμη ιταλικά κρατίδια είχε χάσει τη μάχη, ο κόσμος μας μπορεί να μην ήταν σήμερα όπως τον ξέρουμε. Μετά την πτώση της Ναυπάκτου στα χέρια του Σουλτάνου Βαγιαζίτ Β’ το 1499 και τη δημιουργία των δύο φρουρίων στην είσοδο του κόλπου, το Ρίο και το Αντίρριο, η Δύση κατάλαβε ότι ο επεκτατισμός των Οθωμανών δεν θα σταματούσε εδώ και ο κίνδυνος ήταν πλέον προ των πυλών για τους ηγεμόνες της Ευρώπης και την Καθολική Εκκλησία. Εδώ, λοιπόν, στη Ναύπακτο, κοντά στις εκβολές του Αχελώου, στις 7 Οκτωβρίου του 1571, ο ενωμένος χριστιανικός στόλος με αρχιναύαρχο τον πρίγκιπα Δον Ζουάν συγκρούστηκε με τον οθωμανικό στόλο με αρχιναύαρχο τον Καπουδάν Πασά Μουεζίν Ζαντέ Αλή. Με τη νίκη των χριστιανικών δυνάμεων η ροή της Ιστορίας εξελίχθηκε (λέμε τώρα!) όπως τη μάθαμε στο σχολείο.


Ναύπακτος: πού βρίσκεται - πρόσβαση
Η Ναύπακτος είναι η μεγαλύτερη πόλη του νομού Αιτωλοακαρνανίας, κοντά στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου, μόλις 10 χλμ. από τη Γέφυρα Χαρ. Τρικούπη και το πορθμείο του Ρίου-Αντιρρίου. Από την Αθήνα υπάρχουν δύο διαδρομές με Ι.Χ. αυτοκίνητο που οδηγούν στην πόλη. Είτε μέσω της Κορίνθου και του πορθμείου (216 χλμ.), είτε μέσω Λιβαδειάς και Ιτέας (270 χλμ.). Την πόλη εξυπηρετούν και δύο ΚΤΕΛ. Το ΚΤΕΛ Αιτωλοακαρνανίας (210-5129293) και το ΚΤΕΛ Φωκίδας (210-8317096).


Η μοναδική εμπειρία της Μεγάλης Εβδομάδας
Η Μεγάλη Εβδομάδα στη Ναύπακτο αποτελεί μοναδική εμπειρία. Οσοι έχουν δει κατά την περιφορά των Επιταφίων το ενετικό λιμάνι να «φλέγεται» και χιλιάδες πυροτεχνήματα να κάνουν τον νυχτερινό ουρανό ένα υπερθέαμα, σίγουρα θα τους έχει μείνει αξέχαστο. Αυτός άλλωστε είναι κι ένας λόγος που αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες.

Αν τώρα και μόνο η σκέψη της κοσμοπλημμύρας στην πόλη σάς δημιουργεί πανικό, ιδανική εναλλακτική λύση είναι η Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην ανατολική πλευρά του χωριού Σκάλα (4,5 χλμ.). Εδώ οι λειτουργίες ολόκληρης της Μεγάλης Εβδομάδας καθώς και η Ανάσταση γίνονται σε βαθιά μοναστική κατάνυξη με τη συνοδεία της περίφημης βυζαντινής χορωδίας των μοναχών της μονής. Η Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος είναι ένα υπερσύγχρονο δοκιμαστήριο της Μοναχικής Μοναδικής Πολιτείας, την οποία ξεκίνησαν το 1980 έξι μοναχοί υπό την καθοδήγηση του γέροντα και καθηγούμενου της μονής αρχιμανδρίτη Σπυρίδωνα. Σήμερα αριθμεί 23 ιερομόναχους και μοναχούς και δύο δόκιμους πτυχιούχους πανεπιστημιακών σχολών, οι περισσότεροι εκ των οποίων κατάγονται από την ευρύτερη περιοχή της Ναυπάκτου.

Στη μονή -που είναι βασισμένη στη θεμελιώδη αρχή του μοναχισμού «τα μοναστήρια και τα ασκηταριά κοντά στην κοινωνία, για να μη μένουν οι μοναχοί χωρίς επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους, ούτε οι άλλοι άνθρωποι χωρίς την πνευματική βοήθεια των μοναχών, αλλά να προσφέρουν οι μεν στους δε, καθένας το δικό του...», όπως την όρισε ο Αγιος Μέγας Βασίλειος- μας ξενάγησαν ο πατέρας Ιγνάτιος (ένας εκ των έξι ιδρυτικών μελών της αδελφότητας) και ο πατέρας Νικόλαος.

Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα, στο χωριό Σκάλα αναβιώνει το «Γαϊτανάκι», ένα χορευτικό δρώμενο με τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία. Χορεύεται σε επάλληλους κύκλους με τους χορευτές κατά σειρά ηλικίας και τον τελετάρχη-οδηγό του χορού να οδηγεί και να τραγουδάει την πρώτη στροφή του «συρτού». Το τραγούδι αποτελείται από δέκα στροφές που τραγουδιούνται εναλλάξ από τις γυναίκες και τους άντρες.  ΕΡΡΙΚΑ ΠΕΛΩΡΙΑΔΟΥ  Photos: Ava Babili's photostream