Ο ελληνικός τουρισμός σημείωσε σημαντικές απώλειες

Ο ελληνικός τουρισμός, μια και δεν είναι ανθεκτικός όσο ο παγκόσμιος σημείωσε σημαντικές απώλειες, οι οποίες είναι ακόμη μεγαλύτερες αν υπολογιστούν βάσει των αποτελεσμάτων που θα είχαμε αν είχε διατηρηθεί η πορεία των προηγούμενων ετών. Αυτά αναφέρει ανάλυση του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) και προτείνει τις δράσεις που πρέπει να κάνει το κράτος για να γίνει ο τουρισμός το ΝΟ1 ελληνικό προϊόν.


Το κράτος πρέπει να εξασφαλίσει αρχικά την αντιστροφή του οικονομικού κλίματος, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες ανάκαμψης του τουρισμού και εν συνεχεία να χαράξει μία μακροχρόνια στρατηγική ανάπτυξης, η οποία θα αποτελεί απόσταγμα διδαγμάτων και μαθημάτων από την οικονομική κρίση. Οι κινήσεις στις οποίες πρέπει να προβεί αφορούν: - Τη βελτίωση των υπηρεσιών των αεροδρομίων και της συχνότητας και ποιότητας των ακτοπλοϊκών δρομολογίων - Την άρση ορισμένων εμποδίων που λειτουργούν ως αντικίνητρα στην προσπάθεια προσέλκυσης αλλοδαπού τουρισμού, όπως είναι το καθεστώς του καμποτάζ, τα υψηλά λιμενικά τέλη και η τεράστια γραφειοκρατία που συναντά κανείς τόσο σε περιπτώσεις επενδυτικών προσπαθειών, όσο και κατά τη λήψη VISA εισόδου στη χώρα - Την προώθηση και διαφήμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, η οποία αφενός πρέπει να είναι σταθερή –ανεξάρτητα αν αλλάζει η κυβέρνηση ή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου- κι αφετέρου πρέπει να γίνεται έγκαιρα και να αποτελεί προϊόν κοινής απόφασης με τον ιδιωτικό τομέα - Τη σε βάθος έρευνα του τι πιστεύουν και τι περιμένουν οι τουρίστες από τη χώρα μας ως προορισμό, αλλά και του τι ακριβώς αντιλαμβάνονται από την τουριστική επωνυμία της Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα, αφού θα αποτελέσουν οδηγό για την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων μας και τη βελτίωση των στοιχείων στα οποία ο τουριστικός κλάδος δεν αποδίδει ικανοποιητικά - Τη μελέτη της υπερπροσφοράς ξενοδοχείων και την αλλαγή της πολιτικής επενδυτικών κινήτρων. Η Ελλάδα διαθέτει υπερβάλλον καταλυματικό δυναμικό της τάξης του 185%, γεγονός που προβληματίζει, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με το ότι πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν την άποψη ότι ήδη κινούμαστε στα όρια της δυναμικότητάς μας - Την προστασία της απασχόλησης, μέσω τόσο της ανάληψης πρωτοβουλιών για ενίσχυση της απασχόλησης στον τουριστικό τομέα, όσο και της αύξησης του επιδόματος ανεργίας στο 70% του βασικού μισθού και για τα τουριστικά επαγγέλματα και τη σύνδεσή τους με προγράμματα επιδοτούμενης εργασίας και επανακατάρτισης. - Τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ από 10% σε 7% ή ακόμη και σε 5%. Η χώρα μας επιβαρύνει το βασικό τουριστικό προϊόν με συντελεστή ΦΠΑ 10% έναντι 7% της Ισπανίας (εκκρεμεί πρόταση για μείωσή του στο 4%), 5% της Πορτογαλίας και 7% της Γερμανίας (από 19%), με αποτέλεσμα να υποσκάπτεται σταδιακά η ανταγωνιστικότητά του. - Την ενίσχυση της ρευστότητας των τουριστικών επιχειρήσεων, αφενός μέσω επενδυτικών δανείων και κεφαλαίων κίνησης, με προσιτά επιτόκια και ευέλικτους τρόπους αποπληρωμής κι αφετέρου μέσω της επίσπευσης επιστροφής του ΦΠΑ και της έγκαιρης εκταμίευσης επιχορηγήσεων των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις - Τη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου προστασίας του τουρίστα –κι επομένως και του ίδιου του πολίτη- που θα καθορίζει επακριβώς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του σε όλες τις δραστηριότητες που μπορεί να συνοδεύουν την παραμονή του στη χώρα μας, όπως στις μετακινήσεις (π.χ. ταξί), στη διαμονή, στην ιατρική περίθαλψη κ.ά. - Την ανάθεση στους ΟΤΑ ορισμένων δράσεων που θα ενισχύσουν την τουριστική εικόνα σε τοπικό επίπεδο, όπως είναι διάφορες εξωραϊστικές κινήσεις για αισθητικούς λόγους, αλλά και η καθαριότητα της περιοχής

Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές του 2010 για τον ελληνικό τουρισμό, αυτές κάθε άλλο παρά ευοίωνες αναμένονται. Μέσα στο ευμετάβλητο και αβέβαιο οικονομικό κλίμα που επικρατεί δεν θα επιχειρηθεί η ποσοτική, αλλά η ποιοτική προσέγγιση. Γενικά, το 2010 αναμένεται να είναι το ίδιο –αν όχι περισσότερο- δύσκολο με το 2009. Τα πρώτα αρνητικά μηνύματα τα λαμβάνουμε από τις μειώσεις των προκρατήσεων των παραδοσιακών μας αγορών. Η μείωση από τη Γερμανία αγγίζει το 10%, κυρίως λόγο της άσχημης εικόνας που παρουσιάζουν τα ξένα ΜΜΕ για τη χώρα μας (ταραχές, δεινή οικονομική κατάσταση κ.λπ.), ενώ η μείωση από τη Βρετανία κινείται σε μονοψήφια νούμερα (-7%). Ωστόσο, θετικά είναι τα μηνύματα που λαμβάνονται από τις αγορές της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ανατολικής Ασίας (Ρωσία, Ουκρανία κ.λπ.). Σε ό,τι αφορά όμως στις τελευταίες, η αύξηση αν και θεαματική (π.χ. Ρωσία +20% στις κρατήσεις), σε απόλυτα μεγέθη δεν θα καταφέρει να καλύψει τη μείωση από τις παραδοσιακές μας αγορές. Αυξημένες αναμένεται να είναι οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, οι οποίες όμως δύσκολα θα μπορέσουν να ισοσταθμίσουν τις τεράστιες απώλειες εσόδων που θα έχει υποστεί ο κλάδος ως τότε. Συμπερασματικά, ο αλλοδαπός τουρισμός ενδέχεται να κινηθεί στα ίδια επίπεδα με το 2009 ή ακόμη και να σημειώσει μικρή θετική μεταβολή, εξαιτίας της χαμηλής βάσης σύγκρισης με το προηγούμενο έτος. Είναι βέβαιο, ωστόσο, ότι δεν θα καλυφθούν οι ζημιές του έτους αυτού.

Μειώσεις αναμένεται να παρουσιάσει και ο εσωτερικός τουρισμός, αφού το κόστος ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά και οι μισθοί υφίστανται περικοπές. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές των καυσίμων και των ναύλων κάνουν το κόστος των διακοπών δυσβάσταχτο. Οι Έλληνες καταναλωτές αναμένεται να στραφούν εφέτος σε προορισμούς όπου θα μπορέσουν να φιλοξενηθούν από συγγενείς και φίλους, για να περιορίσουν το κόστος των διακοπών τους, ενώ θα κάνουν τις κρατήσεις τους την τελευταία στιγμή, για να τύχουν καλύτερες τιμές.

Για να καταφέρει ο ελληνικός τουρισμός μέσα σε αυτό το δυσμενές οικονομικό κλίμα που θα επικρατήσει το 2010 να έχει τις ελάχιστες δυνατές απώλειες θα πρέπει να λάβει σημαντική στήριξη από την πολιτεία. Η στήριξη αυτή δεν χρειάζεται να είναι κοστοβόρα, μιας και τα περιθώρια είναι πολύ στενά για κάτι τέτοιο, αλλά μπορεί να λάβει τη μορφή διευκολύνσεων, όπως την άρση του καμποτάζ, που με μηδενική επένδυση θα παράξει κέρδος 1 δισ. ευρώ από την κρουαζιέρα, την ανάπτυξη μίας μεθοδευμένης επικοινωνιακής πολιτικής που θα διαλύσει κάθε αμφιβολία για την ασφάλεια των τουριστών κατά την παραμονή τους στη χώρα μας, τη συγκράτηση των μεταφορικών εξόδων, την προσέλκυση τουρισμού τρίτης ηλικίας και μεσομακροπρόθεσμα την πάταξη της γραφειοκρατίας για τη δημιουργία εγκαταστάσεων μέσω ΣΔΙΤ, όπως π.χ. ενός συνεδριακού κέντρου στην Αθήνα.

Τατιάνα Ρόκου