Σαντορίνη, η νέα «σταρ» της Κινας

Ο «Ερωτας στο Πεκίνο» είναι η πρώτη κινεζική ταινία που έχει για πρωταγωνίστρια την Ελλάδα και διαφηµίζει ένα από τα οµορφότερα νησιά µας στην πλέον αναπτυσσόμενη τουριστική αγορά του κόσμου.

Της Σεμίνας Σαραντοπούλου - Photo: Κατερίνα Καμπίτη /kathimerini.gr

«3, 2, 1... action!» Ο Κινέζος σκηνοθέτης Chen Sicheng δίνει το παράγγελµα σχεδόν ψιθυριστά, για να µην ενοχλήσει τα δεκάδες ζευγάρια που απολαµβάνουν το ηλιοβασίλεµα στο Ηµεροβίγλι. Η ροµαντική σκηνή εκτυλίσσεται σε µια πισίνα που «βλέπει» την Καλντέρα από ψηλά - τα περίπου 100 µέλη του συνεργείου είναι στις θέσεις τους και παρακολουθούν, µέχρι που ένας ξαφνικός άνεµος «χαλάει» το ντεκόρ, σπάει κάτι µπουκάλια στο τραπέζι, σηκώνει το φόρεµα της σταρ και προκαλεί µίνι πανικό. «Cut!» λέει ο σκηνοθέτης και τρέχει αλαφιασµένος προς το µόνιτορ.

Ο Tony Leung και η Carina Lau, οι πρωταγωνιστές της ταινίας, τον αγνοούν και συνεχίζουν να χορεύουν βαλς υπό τους ήχους ακορντεόν και µπουζουκιού που παίζουν τρεις ντόπιοι µουσικοί. Με φόντο τον πορφυρό ουρανό, ζητούν από ένα µέλος της παραγωγής να τους απαθανατίσει. Η φωτογραφία ανεβαίνει στο Weibo (το κινεζικό Twitter) µε τον τίτλο «µελτέµι», κοινοποιείται στα 9.950.000 followers της ηθοποιού και σε δευτερόλεπτα συγκεντρώνει αµέτρητα σχόλια θαυµασµού, του τύπου «επίγειος παράδεισος». Σκέφτοµαι πως αν είναι τέτοια η ανταπόκριση σε ένα απλό «τουιτάρισµα» από επτά ηµέρες γυρισµάτων της ροµαντικής ταινίας «Ερωτας στο Πεκίνο» στη Σαντορίνη, τι έχει να γίνει στο αποκορύφωµα της διαφηµιστικής εκστρατείας, που θα περιλαµβάνει τηλεοπτικά σποτ, «τίζερ», «µπάνερ» στο Ιντερνετ, αφίσες κ.λπ. Οσο περισσότεροι δουν την ταινία, τόσο περισσότεροι θα γοητευτούν από το διασηµότερο ελληνικό νησί.

Την εκτέλεση της παραγωγής έχει αναλάβει η Wanda Media, θυγατρική ενός από τους µεγαλύτερους κινεζικούς επιχειρηµατικούς οµίλους, που δραστηριοποιείται σε διάφορους κλάδους -real estate, τουρισµό, ψυχαγωγία- και έχει τζίρο της τάξεως των 23 δισ. δολαρίων το χρόνο. Για το ελληνικό κοµµάτι των γυρισµάτων, συνεργάστηκε µε την Boo Productions, την εταιρεία πίσω από ταινίες όπως ο «Κυνόδοντας». Το «Beijing Love Story» είναι κινηµατογραφική µεταφορά της οµώνυµης δηµοφιλέστατης τηλεοπτικής σειράς που µετράει 30 δισ. «προβολές» επεισοδίων στο Ιντερνετ από το 2012 (!). Η πρεµιέρα έχει προγραµµατιστεί για το Φεβρουάριο του 2014, ώστε να συµπέσει µε τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου (…) και το πλάνο διανοµής της ταινίας περιλαµβάνει 50.000 προβολές σε 300 πόλεις. Οταν ολοκληρώσει τον κύκλο της (σε αίθουσες, DVD, τηλεοπτικές προβολές και ∆ιαδίκτυο), αναµένεται να την έχουν δει 214 εκατ. Κινέζοι, ενώ σκοπός των δηµιουργών είναι να διεκδικήσει και καλλιτεχνικές δάφνες σε διεθνή φεστιβάλ όπως των Καννών, της Βενετίας και του Τόκιο. Η υπόθεση; Ενα παντρεµένο ζευγάρι από το Πεκίνο προσπαθεί να αναθερµάνει τον έρωτά του ταξιδεύοντας µέχρι τη Σαντορίνη.

«Επρεπε να διαλέξουµε ανάµεσα στη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία και την Ελλάδα», µου εξηγεί (µε τη βοήθεια διερµηνέα) ο σκηνοθέτης όταν τον ρωτάω γιατί επέλεξε για τα γυρίσµατα το διασηµότερο ελληνικό νησί. «Το Αιγαίο, στη χώρα µου, συµβολίζει την ιερή γη της αγάπης. Καµία φωτογραφία σε κανένα πρακτορείο ανά τον κόσµο δεν είναι ικανή να απεικονίσει τη µαγεία αυτού του τόπου. Ηρθα αποφασισµένος να γυρίσω την πρώτη κινεζική ταινία στην Ελλάδα και να δείξω τι σηµαίνει να ξυπνάς και να κοιµάσαι νιώθοντας ευλογηµένος. Ετσι αισθάνοµαι εδώ».

Ολα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2012, όταν ο Φωκίων ∆ρόσος, διευθύνων σύµβουλος και συνιδρυτής του My Odyssey Travel (εταιρεία που εξειδικεύεται σε ταξίδια για Κινέζους υψηλού εισοδήµατος), βρέθηκε στο Πεκίνο, όπου τον προσέγγισε η Wanda Media. «Οντας σκληροί διαπραγµατευτές, ζητούσαν να καλυφθούν το σύνολο του κόστους των γυρισµάτων, τα αεροπορικά εισιτήρια, η διαµονή, τα γεύµατα και, επιπλέον, το ποσό των 250.000 ευρώ ως αντάλλαγµα για την προβολή της χώρας µας στην Κίνα», θυµάται. «Οι διαπραγµατεύσεις διήρκεσαν πέντε µήνες και συνάντησαν κάθε λογής εµπόδια - από την απροθυµία ξενοδόχων να προσφέρουν δωρεάν φιλοξενία στην πολυµελή οµάδα παραγωγής τέλη Ιουλίου έως την υποτυπώδη παρουσία του ΕΟΤ στην Κίνα, µε µία υπάλληλο για µια χώρα 1,5 δισ. ανθρώπων». Τελικά η ταινία «ήρθε» στην Ελλάδα. «Και να σηµειώσουµε ότι οι άνθρωποι ήρθαν σχεδόν εξ ολοκλήρου µε δικά τους έξοδα, αφού το κόστος που τελικά ανέλαβε το κράτος είναι ορισµένα ακτοπλοϊκά εισιτήρια», συµπληρώνει ο ίδιος.

Το θέµα είναι πώς θα συνεχίσουν να έρχονται, και µάλιστα πολύ περισσότεροι. Το 2011, από τα 16,4 εκατοµµύρια αφίξεις ξένων τουριστών στην Ελλάδα, µόνο 50.000 προέρχονταν από την Κίνα - ποσοστό απειροελάχιστο σε σχέση όχι µόνο µε τον πληθυσµό της, αλλά και αναλογικά µε τα τρία εκατοµµύρια Κινέζους που έχουν περιουσία άνω των 10 εκατ. δολαρίων, τα 70,2 εκατοµµύρια που ταξιδεύουν ετησίως στο εξωτερικό και τα 4 εκατοµµύρια που έφτασαν µέχρι κάποια χώρα της Ευρώπης.

Πώς λοιπόν θα προτιµήσουν περισσότεροι την Ελλάδα; Ζητώ τη γνώµη του πρωταγωνιστή Tony Leung, τέσσερις φορές βραβευµένου µε τα αντίστοιχα «Οσκαρ» του Χονγκ Κονγκ, µεγάλου σταρ στην πατρίδα του, αλλά και γνωστού στο ευρωπαϊκό κοινό κυρίως από το ρόλο του στον «Εραστή», του Ζαν Ζακ Ανό. «Ταξίδι για τους Ευρωπαίους, σηµαίνει χαλάρωση, βουτιές στη θάλασσα και ηλιοθεραπεία. Για εµάς σηµαίνει βόλτα στα αξιοθέατα, καλό φαγητό, αγορές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Η Κίνα είναι µακριά κι έτσι κάθε απόδραση την αντιλαµβανόµαστε ως ευκαιρία για εξερεύνηση, σαν µια εµπειρία ζωής», απαντά. «Η Ελλάδα, από άποψη πολιτισµού, είναι η αρχή των πάντων. Από τη µυθολογία και τα αρχαία µέχρι τους Ολυµπιακούς Αγώνες, έχει τεράστιο ενδιαφέρον ως τόπος. Μόνο που η εικόνα που προβάλλει προς τα έξω εστιάζει πολύ στο κοµµάτι της ψυχαγωγίας και λιγότερο σε αυτό της ιστορίας. Οταν ήµουν µικρός, άκουγα ιστορίες για τους Σπαρτιάτες, τους θεούς του Ολύµπου, τον Οδυσσέα και την πιστή Πηνελόπη. ∆υσκολεύοµαι να πιστέψω ότι βρίσκοµαι εδώ, στη χώρα όπου ξεκίνησαν όλα».

Μπορεί η ασιατική κουλτούρα να απέχει παρασάγγας από την ευρωπαϊκή, όµως όταν έρχεται η ώρα του φαγητού, τίποτε από αυτά δεν έχει σηµασία. Τους παρατηρώ, Κινέζους και Ελληνες, να κάθονται σε µια ταβέρνα και να συνεννοούνται κάνοντας νοήµατα ή ζωγραφίζοντας στις χαρτοπετσέτες (µόνο δύο κοπέλες µιλούν Αγγλικά)! Η υπεύθυνη παραγωγής Sally Shi, η µόνη της παρέας που έχει επισκεφτεί στο παρελθόν τη Σαντορίνη αλλά και την Αθήνα, επιµένει πως «το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι καλύτερο από αυτό της Ακρόπολης, η θέα προς το ηλιοβασίλεµα είναι πιο εντυπωσιακή στο Μεγαλοχώρι παρά στην Οία και το καλύτερο ελληνικό φαγητό είναι... το παστέλι»!

Η 48χρονη σταρ Carina Lau µιλάει µε ενθουσιασµό για τον ήλιο που «κάνει τους ανθρώπους να χαµογελούν», για τη νοστιµιά της χωριάτικης σαλάτας και των φρέσκων θαλασσινών, αλλά και για το ελληνικό γιαούρτι, που «είναι διάσηµο αλλά πολύ ακριβό» στη χώρα της. «Πότε είναι η καλύτερη εποχή να έρθουµε για οικογενειακές διακοπές;» ρωτάει.

Η µαγείρισσα, η κυρία Μαίρη, µε προλαβαίνει: «Χάρη στους Ασιάτες, που ταξιδεύουν Σεπτέµβριο µε Νοέµβριο και Μάρτιο µε Μάιο, επειδή δεν κολυµπούν και δεν τους αρέσει η πολυκοσµία, η σεζόν µεγαλώνει! Πες τους να έρθουν στην κινεζική Πρωτοχρονιά (σ.σ. κινητή εορτή στα τέλη Ιανουαρίου, µε τρεις εβδοµάδες διακοπών)· πιο φθηνά θα τους έρθει απ’ το να τρέχουν στην Ταϊλάνδη!».

«Επόµενη στάση, Μύκονος!» φωνάζει η Yi Fan, βοηθός σεναριογράφου, και όλοι µαζί τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους.

Ξηµέρωµα 4ης ηµέρας. Πριν από τα γυρίσµατα, το καστ οργανώνει µίνι εξόρµηση στο νησί, που θυµίζει... µυστική αποστολή! Επικοινωνούν µε γουόκι τόκι ή µε voice memos (κάτι σαν ηχητικό τσατ) και χωρίζονται σε οµάδες για το Ακρωτήρι, την Κόκκινη Αµµο και το ηφαίστειο. Προσπαθούν να είναι όσο πιο διακριτικοί γίνεται - «τις προάλλες στην Οία αναγκαστήκαµε να διακόψουµε το γύρισµα πολλές φορές για αυτόγραφα και φωτογραφίες µε Αµερικανούς και Κορεάτες φαν», εξηγεί ο Leung. Οσο οι ηθοποιοί «µεταµφιέζονται» σε τουρίστες, η Li Ya Ping, παραγωγός, βγάζει βίντεο την ανατολή του ηλίου και το στέλνει στον σύζυγό της. «Οταν έφτασα στο νησί, στη διαδροµή από το αεροδρόµιο προς το ξενοδοχείο, ένιωθα απογοητευµένη. Κοιτούσα έξω από το παράθυρο ψάχνοντας να βρω τη θάλασσα, µα δεν την έβλεπα», µου λέει. «Τέσσερις ηµέρες µετά, ξέρεις τι λέω; Οτι αυτό το µπλε δεν το χορταίνω. Στην ταινία συµµετέχουν οκτώ ηθοποιοί διεθνούς φήµης και όµως, να δεις που την παράσταση θα κλέψει µια ανερχόµενη σταρ: η Ελλάδα». <

Ζεστό χρήµα και θέσεις εργασίας

Ο κινηµατογραφικός χώρος στην Ελλάδα, τις καλές εποχές, απασχολούσε 15.000 άτοµα. Τώρα µε το ζόρι εργάζεται το 1/5. Τα γυρίσµατα ξένων ταινιών αποτελούν επενδύσεις µε πολλαπλά οφέλη: παράγουν δεκάδες θέσεις εργασίας, τονώνουν την τοπική οικονοµία και δηµιουργούν τουριστικό ρεύµα, επισηµαίνουν ο Αγγελος Βενέτης, διευθυντής της Boo Productions, και ο παραγωγός Ηρακλής Μαυροειδής. Το ποσό που «αφήνει» µια τέτοια ενέργεια ποικίλλει ανάλογα µε τη διάρκεια των γυρισµάτων, αλλά και το µπάτζετ. Π.χ. η γαλλική ταινία «Τίµα τη µητέρα σου και τη µητέρα σου», που γυρίστηκε για ένα µήνα στη Μήλο το 2011, άφησε στο νησί 1.300.000 ευρώ.

Το σινεµά ήταν ανέκαθεν ένα εξαιρετικό µέσο προώθησης κάθε τόπου. Η Σαντορίνη έγινε σε πολλούς ξένους γνωστή το 1982 από τους «Εραστές του καλοκαιριού», η Υδρα µε «Το παιδί και το δελφίνι», η Ρόδος µε τα «Κανόνια του Ναβαρόνε», η Κρήτη µε τον «Ζορµπά», ενώ τα σκηνικά του «Mamma Mia» στη Σκόπελο και του «Μαντολίνου του λοχαγού Κορέλι» στην Κεφαλονιά έµειναν ως αξιοθέατα. Και όµως, κανείς δεν έχει αναρωτηθεί γιατί ο «Μέγας Αλέξανδρος» γυρίστηκε στο Μαρόκο και η «Τροία» στη Μάλτα!

Πώς θα φέρουµε κι άλλες ταινίες στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα είναι ευλογηµένη ως προς την πρώτη ύλη (τοπίο και καιρός), ενώ παράλληλα δεν υστερεί σε ανθρώπινο δυναµικό και υποδοµές. ∆υστυχώς, παρά το ενδιαφέρον ξένων παραγωγών (τα τρία τελευταία χρόνια γυρίστηκαν στην Ελλάδα περισσότερες από 12 ξένες ταινίες), εµείς «κολλάµε» στην υλοποίηση. Ποια είναι τα εµπόδια, ρωτήσαµε τον Γρηγόρη Καραντινάκη, γενικό διευθυντή του Ελληνικού Κέντρου Κινηµατογράφου. «Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες αποτελούν µεγάλο ανασταλτικό παράγοντα. Ενας ξένος παραγωγός έρχεται αντιµέτωπος µε την πολυδιάσπαση των φορέων αδειοδότησης, τις κρατικές υπηρεσίες (Τροχαία, Πυροσβεστική), τις καθυστερήσεις των υπουργείων, ενώ συχνά, λόγω έλλειψης µιας ηλεκτρονικής πλατφόρµας, δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν: έχει τύχει το Αρχαιολογικό Συµβούλιο να αναλάβει τη χρηµατοδότηση σεναρίου αντί για µας!

»Επειτα, πρέπει να λάβουµε υπόψη µας τον ισχυρό ανταγωνισµό από χώρες που προσφέρουν ισχυρά φορολογικά κίνητρα. Στην Ιταλία, από το 2007, καλύπτουν το 35% των δαπανών και επιστρέφουν το 25% του φόρου παραγωγής. Στην Ελλάδα, ο ξένος θα πληρώσει ΦΠΑ και εδώ, και στη χώρα του!

»Το ΕΚΚ έχει καταθέσει προτάσεις για τη διευκόλυνση ξένων παραγωγών: καλύπτουµε το 1/5 των δαπανών και προσφέρουµε χρηµατοδότηση της τάξεως των 80.000 ευρώ. ∆εν αρκεί. Χρειάζεται στήριξη από τον ΕΟΤ, το υπουργείο Πολιτισµού, τις περιφέρειες, τις δηµόσιες υπηρεσίες και τις κατά τόπους κοινωνίες, που καλούνται να αναλάβουν τις τρέχουσες δαπάνες. Το ζητούµενο είναι να απελευθερώσουµε τους µηχανισµούς που θα προσελκύσουν διεθνή µπλοκµπάστερ».