Ο τουρισμός «φρέναρε» την ύφεση

Το β΄ τρίμηνο του έτους διαμορφώθηκε στο 3,8% έναντι πρόβλεψης 4,6%.

Του Σωτήρη Νίκα / kathimerini.gr

«Φρέναρε» η ύφεση το δεύτερο τρίμηνο του 2013, ελέω τουρισμού, με αποτέλεσμα στο οικονομικό επιτελείο να δηλώνουν «συγκρατημένα αισιόδοξοι» σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα για ολόκληρο το έτος που πλέον εκτιμάται στα επίπεδα του 3,8-4% έναντι στόχου για 4,2%. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους διαμορφώθηκε στο 3,8%, όταν πριν από ένα μήνα εκτιμούσε ότι η ύφεση του δευτέρου τριμήνου θα ήταν της τάξης του 4,6%.
Η προς το καλύτερο αναθεώρηση του ρυθμού μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας, αποδίδεται σε δύο παράγοντες:

• Στην πολύ καλή πορεία του τουριστικού κλάδου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο τζίρος στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης στο δεύτερο τρίμηνο του 2013 έναντι του αντίστοιχου περυσινού διαστήματος αυξήθηκε κατά 5,3%, όταν ο ίδιος δείκτης το 2012 σε σχέση με το 2011 είχε μειωθεί κατά 20,8%. Μάλιστα, όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη κανένας δεν περίμενε ότι από το -20% του 2012 ο συγκεκριμένος δείκτης θα «γύρναγε» σε θετικό έδαφος.

Επίσης, ήταν αισθητά ενισχυμένες -περισσότερο από ό,τι αναμενόταν- οι αεροπορικές μεταφορές. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι ο τζίρος στις δραστηριότητες των ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και υπηρεσιών κρατήσεων μειώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2013 κατά 2,3% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2012, όταν πέρυσι είχε καταγράψει μείωση 39,3% σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2011.

• Στη δραστική βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου. Είναι η πρώτη φορά που το ισοζύγιο είναι σχεδόν ισοσκελισμένο. Δηλαδή, οι εξαγωγές της ελληνικής οικονομίας είναι σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τις εισαγωγές. Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές ανήλθαν στα 10,7 δισ ευρώ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013, ενώ οι εξαγωγές στα 10,6 δισ ευρώ, με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα να διαμορφώθηκε μόλις στα 100 εκατ. ευρώ, όταν πέρυσι στο δεύτερο τρίμηνο ήταν 1,6 δισ ευρώ και στο πρώτο τρίμηνο του 2013 ήταν στα 2,8 δισ ευρώ.

Οι θετικές αυτές εξελίξεις οδήγησαν στον περιορισμό του ρυθμού συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας στο 3,8% κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Ετσι, στο πρώτο εξάμηνο η ύφεση κατά μέσο όρο υπολογίζεται σε 4,7%. Στο οικονομικό επιτελείο είναι «συγκρατημένα αισιόδοξοι» για την πορεία της οικονομίας στο δεύτερο εξάμηνο. Οπως αναφέρουν το τρίτο τρίμηνο θα είναι καλύτερο από ό,τι αναμενόταν, λαμβάνοντας υπόψη τα θετικά σημάδια του τουρισμού από το δεύτερο κιόλας τρίμηνο του έτους. Γι’ αυτό και αρμόδια στελέχη επισημαίνουν ότι μία «συντηρητική» πρόβλεψη για το σύνολο του έτους θα ήταν ότι η ύφεση θα διαμορφωθεί στο 4% έναντι αρχικής πρόβλεψης της τρόικας για 4,2% και του οικονομικού επιτελείου για 4,5%. Μάλιστα, σημειώνουν ότι με τα νέα δεδομένα για το ΑΕΠ του δεύτερου τριμήνου του 2013, το ποσοστό στο σύνολο του έτους θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερο και συγκεκριμένα στο 3,8%. Μάλιστα, για το 2014 εκτιμάται ότι θα υπάρξει θετικός ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά 0,6%.

Ο μοναδικός «φόβος» που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο οικονομικό επιτελείο είναι το πώς θα εξελιχθεί η κατανάλωση στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Δεδομένου, ότι στο διάστημα αυτό οι πολίτες θα κληθούν να αποπληρώσουν το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών τους υποχρεώσεων, η κατανάλωση είναι βέβαιο ότι θα περιοριστεί. Το ερώτημα είναι το εάν θα συρρικνωθεί τόσο πολύ που θα αντισταθμίσει μέρος των θετικών επιπτώσεων από τον τουρισμό, αν και αρμόδια στελέχη εκτιμούν πως δεν θα έχει τελικά τόσο μεγάλη επίπτωση το τέταρτο τρίμηνο.

Πάντως, οικονομολόγοι και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι το γεγονός πως ο ρυθμός συρρίκνωσης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο 3,8% δείχνει πως η ελληνική οικονομία έχει πλέον πέσει στο χαμηλότερο σημείο της και σταδιακά θα αρχίσει την ανοδική της πορεία. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι το ΑΕΠ ανήλθε στα 41,3 δισ ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2013 και επί της ουσίας πλησίασε στα επίπεδα του δευτέρου τριμήνου του 2002 (42,2 δισ. ευρώ).

Επίσης, η χθεσινή ανακοίνωση για την επιβράδυνση της ύφεσης κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013 και οι βάσιμες προσδοκίες για καλύτερη εικόνα στο σύνολο του έτους, δημιουργούν στο οικονομικό επιτελείο μία καλύτερη αφετηρία στις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν σε λίγες ημέρες με την τρόικα. Εφόσον η ύφεση είναι ηπιότερη της προβλεπομένης, η ελληνική πλευρά θα θέσει το ζήτημα της λήψης λιγότερων μέτρων από τα εκείνα που έχουν προβλεφθεί στο Μνημόνιο.

Είναι βέβαιο ότι εάν το ΑΕΠ είναι καλύτερο από ό,τι είχε εκτιμηθεί, ο λόγος του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης και του πρωτογενούς αποτελέσματος του προϋπολογισμού προς το ΑΕΠ θα είναι καλύτερος. Οπότε η ανάγκη για επιπλέον μέτρα εντός του 2014 δεν θα υπάρχει, ενώ και τα νέα μέτρα που ζητεί η τρόικα για την περίοδο 2015-2016 θα μπορούσε να είναι λιγότερα από ό,τι είχαν προβλεφθεί. Αλλωστε, στον έλεγχο που ξεκινάει από τις 16 Σεπτεμβρίου (σε τεχνικό επίπεδο), θα προχωρήσει η αναθεώρηση ολόκληρου του μακροοικονομικού μοντέλου. Θα ληφθούν υπόψη όλα τα νέα στοιχεία και θα γίνουν νέες εκτιμήσεις για την ύφεση φέτος και την πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Παράλληλα, η βελτίωση του ΑΕΠ λειτουργεί επιβοηθητικά και στην αποκλιμάκωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Η συζήτηση γύρω από τις νέες παρεμβάσεις ελάφρυνσης του χρέους, θα μπορούσε να μετριαστεί εάν αποδειχθεί ότι ο παρονομαστής του κλάσματος (που είναι το ΑΕΠ) βελτιώνεται.